İnsanların çoğu hata yapmaktan ve yanlış tercihlerde bulunmaktan korkar. Mükemmel olmaya çalışır ve hataları bir eksiklik olarak görür. Peki, bu mümkün müdür? Değişimin bu denli hızlandığı günümüz dünyasında mükemmeliyetçilik gerçekçi bir hedef değildir. Kullandığımız teknolojiler, sahip olduğumuz bilgiler ve hatta finansal piyasalar sürekli değişiyor. Özellikle kripto para gibi dinamik ve volatil bir piyasada kusursuz işlem yapmak neredeyse imkânsızdır. Çünkü bu çok oyunculu bir dünyadır; tekil yatırımcılardan kurumsal oyunculara, algoritmalardan yapay zekâya kadar birçok faktörle mücadele ediyorsunuz. Üstelik bu denkleme duygusal durumunuzu, iş hayatınızı ve kişisel yaşamınızı da eklediğinizde işler daha da karmaşık hale geliyor. Dolayısıyla, öncelikle bu işin doğasında hata yapmanın ve yanlış kararlar almanın kaçınılmaz olduğunu kabul etmelisiniz.
Hatalarla Daha Doğru ve Etkili Beceriler Kazanmak
Evrimsel sürece baktığımızda insanlık hatalar sayesinde bugünkü haline geldi. İlk modern insan olarak kabul edilen Homo Sapiens 300 bin yıl önce ortaya çıktı ve o günden bu yana hem fiziksel hem de bilişsel anlamda büyük değişimler yaşadı. Örneğin, ateşin bulunmasıyla birlikte pişmiş gıdalar tüketmeye başladık ve bu durum çene kaslarımızın küçülmesine yol açtı. Yani, başlangıçta olduğumuz halimizle şu anki halimiz arasında büyük farklar var. Hata Yönetimi Kuramı’na göre hatalar bizi daha güçlü ve adaptif hale getirir. Örneğin; çalıda aslan olmadığını düşünen atalarımız hayatlarını kaybederken aslan var mı yok mu diye düşünenler hayatta kaldı. Bu, hataların insanlığın evrimindeki kritik rolünü gösterir. Aynı mantıkla kripto piyasasında da hatalar yapmak kaçınılmazdır. Ancak bu hatalar daha doğru ve etkili beceriler kazanmanın temelini oluşturabilir.
Başarısızlığınızla Yüzleşin
Carol Dweck’in “sabit zihniyet” ve “gelişim odaklı zihniyet” teorisi, hatalara nasıl yaklaştığımızı anlamak açısından oldukça önemlidir. Sabit zihniyete sahip kişiler, zekânın ve yeteneklerin değişmez olduğuna inanır. Bu kişiler başarısızlıkları kişisel bir eksiklik olarak görür ve genellikle zorluklardan kaçarlar. Gelişim odaklı zihniyete sahip kişiler ise zekânın ve yeteneklerin çaba, öğrenme ve sebat ile geliştirilebileceğine inanır. Bu kişiler için başarısızlıklar öğrenme ve büyüme fırsatlarıdır. Örneğin; bisikletten ilk düştüğünüzde vazgeçseydiniz bugün bisiklet sürmeyi öğrenemezdiniz. Ya da ilk iş görüşmenizde ret aldıktan sonra bir daha denemeseydiniz belki de şu anki kariyerinize sahip olamazdınız. Hatalar ve başarısızlıklar hayatın doğal bir parçasıdır. Önemli olan, bu hataları birer öğrenme fırsatı olarak görmek ve onlarla yüzleşmektir.
Adapte Olmak ve Öğrenmeye Devam Etmek
İnsan, içinde bulunduğu her ortama adapte olabilme yeteneğine sahiptir. Ben de hayatım boyunca bu inançla hareket ettim. “Başkaları yapabiliyorsa, ben neden yapamayayım?” diye düşündüm. Elbette başlangıçlar her zaman zordu. Bazen doğru mentorlarla karşılaştım, bazen de yolumu zorlaştıran kişiler oldu. Ancak her seferinde denemeye devam ettim çünkü bir süre sonra işlerin rutine gireceğine inandım. Kripto piyasasında da aynı yaklaşımı benimsedim. İlk başladığımda, tecrübeli kişilerin deneyimlerinden faydalandım ve sürekli öğrenmeye odaklandım. Grafikleri okumayı öğrendim, eğitimlere katıldım ve kendimi geliştirmek için çaba harcadım. İlk ayımda aldığım işlemlerin 19’u kârla, 2’si stopla sonuçlandı. Ancak tek bir yanlış pozisyonla tüm kazancımı kaybettim. O noktada pes etmeyi düşündüm ancak bu işin bir yolculuk olduğunu ve kendime zaman tanımam gerektiğini hatırladım. Hatalarımdan ders çıkardım, notlar aldım ve aynı hataları tekrarlamamaya çalıştım.
Sonuç: Hatalar, Öğrenmenin Bir Parçasıdır!
Kripto piyasasında hata yapmak, para kaybetmek veya başarısız olmak kaçınılmazdır. Önemli olan bu hataları nasıl değerlendirdiğinizdir. Bir işlemde büyük kârlar elde etseniz bile bir sonraki işlemde her şeyi kaybetme riskiniz her zaman vardır. Bu nedenle, hatalarınızı birer öğrenme fırsatı olarak görmeli ve onlardan ders çıkarmalısınız. Finansal piyasalar acımasızdır ancak bu acımasızlık sizi daha disiplinli ve stratejik hale getirebilir. Hatalardan korkmak yerine, onlarla yüzleşmeli ve öğrenmeye devam etmelisiniz. Unutmayın, her hata sizi bir adım daha ileri götürür. Bu yolculukta sabırlı olun, kendinize zaman tanıyın ve asla öğrenmeyi bırakmayın.
Yapay Zeka Psikoloğu – Halil AYDEMİR
