Bitcoin ve diğer kripto varlıklar, son yıllarda hızla popülerleşirken; birçok devlet işbu dijital varlıklara yönelik olarak finansal istikrar, güvenlik ve regülasyon kaygılarıyla ne yazık ki temkinli yaklaşmaktadır. Çin ise bu konuda en sert adımlardan birini atan ülkelerden biri olup akabinde ise Fas, Cezayir, Tunus… vs gibi ülkeler Çin’i takip etmişlerdir. Bilindiği üzere; 5 Aralık 2013’te Çin Merkez Bankası ve diğer devlet kurumlarınca bitcoinin finansal sistem için risk teşkil ettiği öne sürülerek bankaların ve ödeme kuruluşlarının bitcoin işlemlerini gerçekleştirmesi yasaklanmıştır. Bu karar ile birlikte aslında bitcoinin Çin’de giderek artan kullanımına ve spekülatif dijital yatırımlara karşı bir nevi önlem alınmak istenmiştir. Yasağın temel sebepleri arasında finansal istikrarın korunması, kara para aklamanın önlenmesi ve tüketicilerin korunması bulunmaktadır. Aynı zamanda Çin hükümeti, bitcoinin merkezi bir otorite tarafından kontrol edilmemesi nedeni ile finansal düzeni tehdit edebileceğini de bu bağlamda savunmuştur. Radikal bir şekilde gelişen bu yasaklama kararı, bireysel yatırımcıların bitcoin satın almasını veya tutmasını doğrudan engellemekten ziyade yalnızca finans kuruluşlarının aracılık yapmasını engellemiştir. Zira Çin’de kripto varlık yasaklanmış olmasına rağmen; yatırımcılar mevcut düzenlemeleri aşmak için VPN ve merkeziyetsiz finans platformlarını tercih ederek hükümetin denetimlerini bir nevi etkisiz hale getirmişlerdir. Ki Çin hala dünyanın ikinci en büyük madencilik ülkesi olarak ön plana çıkmaktadır ve birinci sırada ise ABD yer almaktadır. Bu durum da Çin’in kripto para madenciliği alanındaki etkisini tam anlamıyla kaybetmediğini ve mevcut düzenlemelere rağmen dijital varlıkların Çin’deki öneminin devam ettiğini göstermektedir.
Bu yaşanan ilk yasak Çin’in bitcoin ve kripto varlıklara yönelik kısıtlamaların da bir başlangıcı oldu. Sonraki yıllarda Çin kripto varlıklara dair daha da katı önlemler alarak 2021’de kripto varlık ticaretini tamamen yasaklamıştır. Bu yasak ise yine kripto varlıklara duyulan ilgiyi tamamen bitirmek yerine yatırımcıları yurt dışı platformlara yönlendirmiştir.
Dünyanın ikinci en büyük ekonomisine sahip olan Çin, dijital varlıkların potansiyel tehlikelerini denetlemek amacıyla sert regülasyonlar ile kripto varlıkları yasaklamışsa da günümüzde kripto ekosistemindeki gelişmeleri, küresel eğilimi ve teknolojik ilerleyişi de yakından izlemeyi göz ardı etmemektedir. Çin Merkez Bankası’nın yayımladığı Çin Finansal İstikrar Raporu’nda kripto varlıklara değinilmiş olması Çin’in bu alandaki stratejik yaklaşımını ve dikkatle izleme sürecini gözler önüne sermektedir. Bu şekildeki yasakların varlığı yalnızca belirli faaliyetleri sınırlayabilir; ancak teknolojiye dayalı yeniliklerin önünü kesmek bu şekilde pek mümkün değildir. Hükümetler ne kadar sert önlemler alırsa alsınlar dijital varlıklar gibi yenilikçi teknolojilere hızla adaptasyon göstererek alternatif yollarla varlıklarını sürdürecekledir. Çin örneğinde olduğu gibi yasaklar teknolojiye olan ilgiyi engellemek yerine onu daha da yaratıcı ve gizli yollarla yayılmasına sebep olmaktadır. Bu nedenledir ki yasaklar yerine kripto varlıkların potansiyel olumsuz etkilerini minimize etmek amacıyla regülasyonlar geliştirilmesi daha etkili bir yaklaşım olacağını düşünmekteyiz.
www.kriptohukukcu.com Kurucu Avukatı
Av. Betül AKÇA
