Günümüzde kripto varlıkların kullanım alanının genişlemesiyle birlikte kripto varlıkları hedef alan dijital dolandırıcılık vakalarında da belirgin bir artış meydana gelmektedir. Lakin söz konusu suçların gerek soruşturulması ve delillendirilmesi sürecinde gerek kovuşturma sürecinde ne yazık ki uygulamada sıklıkla karşılaşılan bir sorun bulunmaktadır ki o da bilgi ve belge taleplerinin yanlış tüzel kişiliklerden talep edilmesi sorunu.
Bu yazı kapsamında kripto varlıklar üzerinden işlenen dolandırıcılık suçlarında yanlış muhataba yöneltilen başvuruların soruşturma ve kovuşturma süreçlerine olan olumsuz etkilerini birlikte değerlendireceğiz. Zira özellikle soruşturma sürecinde gerçekleştirilen yanlış başvurular delillerin zamanında temin edilememesine, dosyaların sürüncemede kalmasına veyahut takipsizlikle sonuçlanmasına ve en nihayetinde ise mağdur açısından telafisi güç hak kayıplarına neden olmaktadır. Bununla birlikte kovuşturma sürecinde de delil yetersizliği nedeniyle beraat kararları verilebilmekte böylece gerçek suçluların yakalanması engellenerek adaletin tecellisi sekteye uğramaktadır diyebiliriz.
Uygulamada sıklıkla karşılaşıldığı üzere; hem mağdurlar hem adli merciler veyahut kolluk kuvvetleri tarafından dolandırıcılık faaliyetinde kullanılan platformların benzer ticari unvan, görsel kimlik veyahut alan adı nedeniyle farklı bir tüzel kişiyle karıştırılmakta ve işbu nedenle bilgi ve yahut delil üretme talebi saikiyle yanlış muhataba müzekkereler yazılmaktadır. Gerçekleşen yanlış muhatap neticesindeki yazışmalar ise çoğu zaman veri teminini imkânsız hale getirmektedir. Bir nevi işbu husus anlamlı delillerin elde edilmesini güçleştirirken, mezkur süreçte geri dönülemez zararların doğmasına da yol açmaktadır. Nitekim; Binance ile Binance TR ya da OKX ile OKX TR gibi platformlar her ne kadar isim benzerliği taşısa da teknik altyapıları, kullanıcı sözleşmeleri, veri saklama politikaları ve tabi oldukları hukuki yargı yetkileri birbirinden tamamen farklıdır. Örneğin; Binance Global kullanıcılarına ait işlem verilerinin Türkiye’deki Binance TR’den talep edilmesi mümkün değildir. Aynı şekilde OKX Global sisteminde gerçekleşen işlemler de OKX TR tarafından erişilebilecek veyahut paylaşılabilecek veriler değildir. Bu temel farklılıkların göz ardı edilmesi de sıklıkla işlem geçmişinin kaybolmasına, cüzdan tespitini zorlaşmasına, IP kayıtlarının silinmesine ve en önemlisi uluslararası adli iş birliği süreçlerinin zamanında başlatılamamasına neden olmaktadır.Haricen uluslararası adli iş birliği süreçlerinde güncel teknolojinin etkin kullanımı da büyük önem taşımaktadır. Her kripto hizmet sağlayıcısı/platform hukuki/teknik bilgi-belge taleplerini genellikle hukuki departmanları aracılığıyla karşılamakta olduğundan klasik yöntemlerin tercih edilmesi de dosyaların ilerlemesini aksatmakta ve süreci sekteye uğratmaktadır. Süreçlerin hızlandırılması ve etkinliğin artırılması için teknolojik iletişim kanallarının etkin olarak tercih edilmesini zorunlu olduğunu da düşünmekteyiz.
Nitekim; soruşturma aşamasında dolandırıcılık eyleminin şüpheli cüzdan üzerinden Binance Global platformunda gerçekleştirildiği açıkça tespit edilmiş olmasına rağmen, müzekkere yalnızca Binance TR’ye gönderilmektedir. İlgili kurumun veri sağlama yükümlülüğünün bulunmaması nedeniyle etkin talepler bu şekilde ne yazık ki cevapsız kalmakta veyahut söz konusu cüzdanın kendi platformunda mevcut olmadığı yönünde cevaplar verilmektedir. Bu husus ise soruşturmanın etkin yürütülmesini engellemekte olduğundan çoğu dosyada fark edilmeksizin sürecin takipsizlik kararıyla sonuçlanmasına zemin hazırlamaktadır.
Sonuç olarak: kripto varlık dolandırıcılığına ilişkin soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde yanlış muhataba yöneltilen bilgi ve belge talepleri sürecin etkinliğini ciddi şekilde zedeleyerek etkin delil toplanmasını engellemekte ve de mağdurun daha fazla hak kaybına uğramasına yol açmaktadır. Zira platformlar arasındaki tüzel kişilik farklılıklarının göz ardı edildiğinden ötürü adli mercilerin doğru kurumlarla iletişim kuramamasına sebep olmaktadır. Bu husus da ne yazık ki dolandırıcılık dosyalarının sürüncemede kalmasına, zamanaşımı risklerinin artmasına ve adaletin gecikmesine neden olacak hususlardandır. Böylelikle doğru muhataba yönelmek ve teknolojik iletişim kanallarını tercih etmek etkin müdahale ile hızlı çözümün temel şartıdır.
www.kriptohukukcu.com Kurucu Avukatı
Av. Betül AKÇA
