İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü soruşturma; yasa dışı bahis ve forex dolandırıcılığı gelirlerinin paravan şirketler üzerinden Kapalıçarşı döviz büroları aracılığıyla aklandığını ortaya koymuştur. Yaşanılan durum Türk Ceza Kanununun 282. maddesi kapsamında suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunun klasik unsurlarını taşıdığı gibi dijital finansal sistemin hibrit kullanımına da işaret etmektedir. Zira son yıllarda yasa dışı bahis gelirlerinin transferinde kripto varlıklar, fizikî döviz ve banka sistemleri arasında zincirleme geçişlerin kullanıldığı tespitleri mevcuttur. Şüpheliler genellikle merkezi borsalar üzerinden KYC kimlik doğrulaması yapılmış hesaplara küçük parçalı kripto transferleri gönderip, işbu varlıkları USDT veyahut BTC üzerinden döviz bürolarında nakde çevirmektedir. Döviz büroları da bahsi geçen nakitleri ticari faaliyet izlenimi yaratmak amacıyla paravan şirket hesaplarına yönlendirerek meşru finansal bir işlem görüntüsü oluşturmaktadır.
Bu tür döngülerin aydınlatılmasında yalnızca hukuki sorumlulukların tespiti yeterli değildir. Asıl hedef kripto-fiat dönüşüm zincirinin uçtan uca şeffaflaştırılması ve olayın tüm yönleriyle aydınlatılması olmalıdır. Bu nedenledir ki on-chain analiz, KYC/KYB eşleştirmesi ve fiat akışlarının forensik korelasyonu gibi teknik yöntemlerin hukuki süreçlerle entegrasyon içinde yürütülmesi gerekmektedir. Bilindiği üzere gelişmiş blockchain analiz yazılımları; transfer zamanlaması, işlem sıklığı ve tutar uyumsuzlukları gibi parametreleri değerlendirerek şüpheli akışları otomatik biçimde tespit edebilmekte ve anomali tespit algoritmaları aracılığıyla ise sistem dışı davranış modellerini yüksek doğrulukla ortaya koyabilmektedir. Bu ileri düzey teknolojik altyapı sayesinde ise paravan şirketler veyahut bireysel hesaplar üzerinden gerçekleştirilen zincirleme para transferleri gerçek faydalanıcı düzeyinde izlenebilir hale gelmektedir. Elde edilen verilerin MASAK’ın şüpheli işlem bildirimi mekanizmasına entegre edilmesi de düzenleme teknolojileri ile adli bilişim araçları arasında güçlü bir veri ve analiz köprüsü kurarak finansal denetimde yeni bir çağın kapısını aralanması anlamına gelmektedir. Böyle bir bütünleşik denetim modeli salt cezai soruşturmalarda delil elde etmeyi değil; aynı zamanda önleyici, risk temellive proaktif bir denetim sisteminin inşasını mümkün kılacaktır. Aynı zamanda da Kapalıçarşı benzeri karmaşık aklama yapılarının çözümünde sürdürülebilir bir denetim standardı ortaya koyacaktır.
Ki hukuki açıdan mezkur operasyonlar şu dönemlerde Türkiye’nin kripto varlıklarla suç gelirlerinin aklanması arasındaki bağlantıyı daha net biçimde tanımladığı bir döneme denk gelmektedir. Ki finansal sistemin hem dijital hem de fiziki uçlarında risk temelli denetim yaklaşımının benimsenmesi ise 5549 sayılı Kanun, MASAK Tebliğleri ve Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcı Kanun, Yönetmelikleri kapsamında daha bütüncül bir denetim döneminin başladığını göstermektedir.
Netice itibariyle; kripto varlıklar ile fiziksel para akışlarının iç içe geçtiği işbu yeni finansal ekosistem takdir edersiniz ki klasik denetim yöntemlerini yetersiz kıldığından hukuk ile teknolojinin birlikte hareket ettiği hibrit bir denetim modeline ihtiyaç doğurmaktadır. Kapalıçarşı merkezli aklama zincirleri sadece bireysel suç fiillerinden ziyade finansal sistemin dijital dönüşümdeki kırılgan noktalarını da ortaya koymaktadır. Bu nedenledir ki geleceğin dijital finansal düzenlemeleri; blockchain analizleri, KYC entegrasyonları ve veri temelli denetim altyapıları üzerine inşa edilmesi gerekmektedir. Hukuki süreçlerin teknik bulgularla desteklenmesi de salt suç gelirlerinin takibi değil; şeffaf, izlenebilir ve güven temelli bir finansal mimarinin oluşturulması açısından da zorunluluk arz etmektedir.
www.kriptohukukcu.com Kurucu Avukatı
Av. Betül AKÇA
