Günümüzde suç örgütleri ve dolandırıcılar yurt dışına firar ettiklerinde yanlarına taşıyacakları nakdi ya da taşınabilir maddî kaynaklar yerine büyük oranda kripto varlıkları tercih etmektedirler. Kripto varlıkların sınır ötesi taşınabilirliği, anonimlik katmanları ve merkeziyetsiz servislerle kolaylaştırılan transfer yollarının harici blokzincir ile zincirüstü analiz konusundaki teknik bilgiye tam olarak hâkim olunamaması hali dikkate alınarak kaçış hâlindeki şahıslar için ne yazık ki ideal bir maddi kaçış planı sunmaktadır. Bu durum yalnızca failin kaçışını kolaylaştırmakla kalmayıp,; aynı zamanda soruşturmanın delillerinin yok edilmesi, izlerin karartılması ve elde edilen haksız kazançların aklanması riskini de artırmaktadır. Bu nedenledir ki söz konusu varlıkların tespiti ve korunması için erken aşamada teknik ve hukuki tedbirlerin alınması son derece önem teşkil etmektedir.

            Soruşturma veya kovuşturma kapsamında ilgili kripto hizmet sağlayıcılarıyla doğrudan iletişime geçilerek şüpheli hesaplara ait işlem kayıtları, kimlik doğrulama (KYC) bilgileri, IP logları ve transfer geçmişlerinin korunması talep edilebilir niteliktedir. Gerekmesi halinde ise mezkur hesaplara geçici bloke uygulanması, para çekme ve transfer işlemlerinin durdurulması da mümkündür. Varlıkların soğuk cüzdanda tutulduğu tespit edilmişse de işbu durumda sıcak cüzdana aktarım yapılana kadar blokzincir üzerinde teknik takip yürütülmeli, olası transfer hareketleri on-chain monitoring ve address clustering yöntemleriyle izlenmelidir. Zira soğuk cüzdandan sıcak cüzdana geçiş suç gelirlerinin ilk kez hareketlendiği ve dijital izlerin somut delile dönüştüğü en kritik evredir. Bu aşamada yapılacak hızlı ve doğru tespitler sadece varlık akışını ortaya koymakla da kalmayıp; soruşturmanın yönünü, kapsamını ve başarısını doğrudan belirleyen stratejik bir dönüm noktasına büründürecektir.

              Haricen şüpheli işlemlerin uluslararası kripto hizmet sağlayıcılarına yönelmesi halinde yalnızca karşı ülke makamlarıyla adli yardımlaşma süreçlerinin başlatılmasıyla yetinilmemeli; aynı zamanda global düzeyde faaliyet gösteren kripto hizmet sağlayıcıları ve saklama kuruluşlarıyla da eş zamanlı iletişimler kurulmalıdır. Böylece delillerin kaybolmadan korunması ve transfer zincirinin erken aşamada tespiti mümkün olacaktır. Görüldüğü üzere; mezkur süreçlerin etkin yürütülebilmesi saikiyle savcılık ve kolluk birimlerinin teknik bilirkişiler, blokzincir analiz uzmanları ve uluslararası hukuk birimleriyle koordineli hareket etmesi büyük önem taşımaktadır.

            Nitekim; firari kişilerin kripto varlıklarını kullanarak maddi kaynaklarını gizleme girişimleri yalnızca finansal bir manipülasyon değil, aynı zamanda hukuki, teknik ve uluslararası düzeyde çok katmanlı bir mücadele alanıdır. Kaçış hâlinin beraberinde getirdiği bu maddi akış ancak etkin teknik izleme, kripto hizmet sağlayıcılarıyla kurulan hızlı iletişim ve zincir üstü analizlerle kontrol altına alınabilir niteliktedir. Zira kripto varlıkların izlenmesi delil niteliğindeki verilerin korunması ve global düzeyde koordineli tedbirlerin uygulanması, soruşturmanın başarısının ve adaletin sağlanmasının temel unsurlarındandır

 www.kriptohukukcu.com Kurucu Avukatı

Av. Betül AKÇA