Merkeziyetsiz uygulamalar, yani “dApp”ler, blockchain teknolojisi kullanılarak oluşturulan yazılımlardır ve merkezi sunucular yerine dağıtılmış ağlar üzerinde çalışırlar. Bu sistem, geleneksel uygulamalardan farklı olarak, kullanıcıların verilerinin tek bir noktada kontrol edilmesi yerine, ağ üzerinde dağıtılmış ve güvence altına alınmış bir yapıda saklanmasını sağlar.
dApp Nedir?
Bir dApp, blockchain teknolojisine dayanarak merkezi bir kontrol olmadan çalışabilen yazılım uygulamalarıdır. Geleneksel bir uygulamada, veriler bir sunucuda toplanırken ve bu sunucu üzerinde çeşitli kontroller yapılabilirken, dApp’lerde veriler blockchain üzerinde saklanır ve hiçbir merkezi otorite tarafından değiştirilemez. Bu özellik, dApp’leri daha güvenli, manipülasyona karşı dayanıklı ve daha şeffaf hale getirir.
Geleneksel Uygulama vs. dApp:
- Geleneksel Uygulama: Örneğin, Instagram gibi bir platformda kullanıcılar fotoğraf yüklediğinde bu veriler merkezi sunucularda saklanır. Platformun sahipleri bu verilere erişebilir, değiştirebilir veya silebilir.
- dApp: Steemit gibi bir sosyal medya dApp’inde içerikler blockchain üzerinde saklanır. Bu sistemde içerikler merkezi bir otorite tarafından kontrol edilemez ve herkes tarafından görülebilir. Ayrıca içerik üreticileri, katkıları için kripto para ödülleri kazanabilir.
dApp’lere Örnekler:
- Uniswap: Merkezi olmayan bir borsa uygulaması olan Uniswap, kullanıcıların aracı olmadan birbirleriyle kripto para takas edebilmelerini sağlar.
- CryptoKitties: Blockchain üzerinde çalışan bu oyun, kullanıcıların sanal kediler alıp satmasına imkan tanır. Her bir kedi blockchain’de benzersiz bir varlık olarak saklanır.
- Aave: Bir borç verme platformu olan Aave, kullanıcıların kripto varlıklarını ödünç vermesine veya borç almasına olanak sağlar. Bu işlemler, herhangi bir finansal aracıya gerek kalmadan doğrudan blockchain üzerinde gerçekleştirilir.
dApp’lerin Avantajları:
- Güvenlik: Veriler merkezi bir sunucuda tutulmadığı için hacklenme riski daha düşüktür.
- Şeffaflık: İşlemler ve veri saklama süreci herkese açık olarak gerçekleşir.
- Kontrolsüzlük: Hiçbir merkezi otorite dApp üzerinde tam kontrol sahibi değildir, bu da sansüre karşı dayanıklı bir yapı oluşturur.
dApp’ler, blockchain teknolojisinin sunduğu merkeziyetsizlik prensibi ile çalışarak daha güvenli, şeffaf ve sansüre dayanıklı bir internet altyapısının temelini oluşturuyor.
Kripto Varlık Teknik Danışmanı – Şener OLGUN
