Son yıllarda dijital varlık piyasalarının büyümesinin etkisiyle kripto varlık dolandırıcılığı vakalarında ciddi bir artış yaşanmaktadır. Bu tür vakalarda başvurulan birçok yöntem bulunmakla birlikte en sık karşılaşılan ve organize dolandırıcılık kapsamında öne çıkan yöntem: sahte kripto varlık hizmet sağlayıcısı (borsası) kurularak gerçekleştirilen dolandırıcılıktır. Dolandırıcılar; ileri düzey manipülasyon teknikleri kullanarak sahte ekranlar yaratmakta ve mağdurlara kripto varlıklarının değerinin hızla arttığı, yüksek kazançlar sağlandığı yönünde yanıltıcı ve aldatıcı izlenimler vermektedir. Kurguladıkları sahte izlenimler sayesinde ise vergi, mühendislik ücreti, komisyon, teminat ve çeşitli ek ödemeler gibi asılsız gerekçeler ile mağdurları sürekli olarak ek para yatırmaya zorlanmakta ve böylece sistematik bir maddi sömürü ve psikolojik manipülasyon süreci işletmektedirler. Görüldüğü üzere söz konusu eylemler tek bir suç kapsamında değerlendirilemeyecek kadar çok yönlü olup; salt dolandırıcılık değil, resmi belgede sahtecilik, kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde ele geçirilmesi, bilişim sistemlerine yetkisiz erişim gibi birden fazla suç tipini bünyesinde barındırmaktadır. Bu nedenledir ki söz konusu fiillerin tüm boyutlarıyla ele alınması ve kapsamlı bir adli süreç yürütülmesi işbu bağlamda zorunluluk teşkil etmektedir.
Örgütlü ve Nitelikli Dolandırıcılık (TCK m.158)
Fiillerin büyük bir kısmı birden fazla kişi tarafından ve planlı bir şekilde gerçekleştirildiğinden örgütlü suç kapsamında değerlendirilmekte ve Türk Ceza Kanununun 158. maddesine göre nitelikli dolandırıcılık olarak cezalandırılmaktadır. Suçun bilişim sistemleri üzerinden ve kamu güvenine duyulan güveni sarsacak şekilde gerçekleştirilmesi cezayı ağırlaştıran unsurlar arasındadır.
Resmi Belgede Sahtecilik (TCK m.204)
Sahte kripto varlık hizmet sağlayıcılarının meşruiyet algısı yaratmak amacıyla kullandığı sahte lisans belgeleri, banka yazışmaları, kimlik doğrulama evrakları gibi dokümanlar resmi belgede sahtecilik suçu kapsamına girmektedir.
Kişisel Verilerin Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirilmesi (TCK m.136)
Mağdurların kimlik bilgileri, banka hesapları, iletişim verileri ve hatta IP adresleri gibi kişisel verilerinin rızaları dışında toplanması ve kullanılması kişisel verilerin hukuka aykırı olarak ele geçirilmesi ve yayılması suçunu oluşturur. Bu da TCK’nın 136. maddesi kapsamında ağır cezalara tabidir.
Cihazlara Erişim Sağlanması (TCK m.243-245)
Dolandırıcılar kimi zaman mağdurların bilgisayar ve telefonlarına zararlı yazılımlar veyahut uzaktan erişim araçları ile sızarak hem kripto cüzdanlara, banka hesaplarına doğrudan ulaşmakta hem de özel yazışmaları ve belgeleri ele geçirmektedir. İşbu vaziyet ise bilişim sistemine girme, verileri bozma, yok etme, değiştirme ve verileri hukuka aykırı kullanma gibi çeşitli bilişim suçlarını doğurmaktadır… vb
Her ne kadar yasa dışı faaliyetlerde bulunan suç örgütleri anonimlik arkasına sığınmaya çalışsalar da blockchain teknolojisinin şeffaf ve izlenebilir yapısı sayesinde kripto varlık transferleri ayrıntılı şekilde analiz edilebilmektedir. Gelişmiş blockchain analiz araçları; cüzdanların kimlerle ilişkilendirildiğini ve transfer ağlarını açık ve net biçimde ortaya koymaktadır. Bu husus ise suçluların tespitiyle birlikte adli mercilerin doğru ve etkin müdahalesi ile malvarlıklarının geri alınması açısından hayati önem arz etmektedir. Zira gerçekleştirilen analizler sonucunda:
-Kripto cüzdanlarındaki hareketlilik izlenebilmekte
-IP adresleri ve işlem saatleri ile teknik eşleştirmeler yapılabilmekte
-Adli makamların işbirliğiyle uluslararası/yerel düzeyde merkezi hizmet sağlayıcıları aracılığıyla iade ve malvarlığına el koyma süreçleri yürütülebilmektedir.
Adli mercilerce yürütülen işbu faaliyetler tekraren belirtmeliyiz ki salt nitelikli dolandırıcılık suçu ile sınırlı kalmadığından ötürü resmi belgede sahtecilik, kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde ele geçirilmesi ve bilişim suçları gibi birden fazla suç tipini kapsadığından soruşturma ve kovuşturma süreçleri de tüm bu suç unsurlarını içerecek şekilde kapsamlı ve bütüncül bir yaklaşımla yürütülmektedir. Bu çerçevede ilgili suçların kapsamlı, titiz ve bütüncül bir biçimde yürütülmesi suç örgütü mensuplarının hak ettikleri orantılı ve adil yaptırımlarla yargı mercileri önüne çıkarılması, adaletin sağlanması ve kripto varlık sektörünün sağlam, güvenilir bir zemine kavuşması bakımından da büyük önem teşkil etmektedir.
Haricen belirtmek gerekir ki mağdur olmamak adına kamuoyunun; yüksek getiri vaat eden ve profesyonelce hazırlanmış sahte evraklarla desteklenen platformlara karşı azami dikkat ve ihtiyat göstermesi elzemdir. Reklamlar, telefonlarla doğrudan iletişim ve diğer iletişim kanalları aracılığıyla sunulan tekliflere karşı daima şüpheyle yaklaşılmalı; haricen işbu tekliflere ilişkin belgeler ve iddialar bağımsız uzmanlar ile ilgili resmi merciler tarafından titizlikle incelenmelidir. Söz konusu küçük ama hayati tedbirler, tecrübelerimize dayanarak ortaya çıkabilecek maddi ve manevi zararların önüne geçilmesinde vazgeçilmez bir rol oynayacaktır.
www.kriptohukukcu.com Kurucu Avukatı
Av. Betül AKÇA
