Kripto varlıklar, son yıllarda hızla popülerlik kazanan, finansal sistemler üzerinde derin etkiler yaratan ve de ülkemizin finansal konjonktürüne sirayet eden blockchain üzerine kurulu dijital çağın en önemli finansal yeniliklerinden biridir. Zira Türkiye’de genç nüfusun teknolojiye olan ilgisinin gün geçtikçe artması, kripto para birimlerinin finansal özgürlük ve dijitalleşme konusunda birçok birey için çekici bir seçenek haline gelmesi gibi nedenlerin de etkisi ile günümüzde ciddi anlamda büyük bir öneme sahip hale gelmiştir. Ancak, bu yeni varlık sınıfının her ne kadar geniş bir kesimce ilgi ve kabul görüyor olsa da bir kesim tarafından da yasal düzenlemelerinin belirsiz olmasından kaynaklı olarak çeşitli riskler doğurması açısından her daim önyargıların odağındadır. Zira biz hukukçular karşımıza çıkan uyuşmazlıklar çözümü noktasında kanun boşlukların var olması sebebiyle, mevzuatta yer alan diğer hükümleri kullanarak; ancak uyuşmazlıkları çözümlenmeye çalışılmaktaydık. Bu yaklaşım da takdir edersiniz ki yatırımcılara yönelik tam bir koruma sağlayamamaktaydı. Bu nedenledir ki kripto varlıkların işlem hacminin hızla artmasıyla birlikte; hukuki güvenlik ihtiyacı da her geçen gün yatırımcılarca daha çok hissedilir ve talep edilir hale gelmiştir. Son zamanlarda dolandırıcılık iddiaları, tüketici bazlı şikayetlerin artması, dijital varlıkların niteliği, kripto varlıkların ödeme yöntemi olarak tercih edilebilirliği veyahut icra edilebilirliği, veri teşhiri, siber saldırılar, zararlı yazılımlar…vs gibi birçok hususların da yaygınlaşmasından dolayı kripto varlıklara özgü kanuni düzenlemenin gündeme gelmesi şaşırtıcı bir durum olarak nitelendirilmesi pek de doğru değildir.
Her zaman dediğimiz gibi blockchain üzerine kurulu dijital çağın en önemli finansal yeniliklerinden olan kripto varlıkların kendine has yasal bir düzenlemesinin var olması şüphesiz şarttı. Fakat var olacak yasal düzenleme, bir yandan riskleri azaltırken; diğer yandan da teknolojik yeniliğin önünü kapatmamalı ve de kripto varlıkların var oluş nedenini hiçbir zaman gölgelememesi gerektiğini düşünenlerdendik. Zira kripto varlık alanında gelişmelerin ve yeniliklerin fazla olması sebebiyle; doğası gereği oluşturulacak yasal düzenlemenin kendini güncelleyebilen, işlevselliği ve uygulanabilirliği olan nice niteliklere sahip olması gerekmektedir.
Kanuni düzenleme konusunda ise geç kalınmışlık eleştirisini yapmak sanıyoruz ki yanlış olmaz. Zira bu alanda kapsamlı, uygulanabilir, uyuşmazlıkları çözme konusunda net, işlevsel, ve de teknolojik gelişmelere açık, yasal düzenlemelerin farklı ülkelerde var oluşu; yasal düzenleme konusunda eksikliği olan ülkeler açısından yaşanan tam bir geç kalınmışlıktır. Yasal düzenleme konusunda ciddi hassasiyet gösteren ülkelere nazaran; diğer ülkeler uluslararası rekabet açısından dezavantajlı konuma düşmektedir. Ancak, Yerel Hukuk için işbu dezavantaj doğuran konum artık sona gelindi diyebiliriz.
Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi bu hafta genel kurulun onayına sunulması ile hukuki gereksinimlerimiz temel düzeyde karşılanır hale gelecektir. Zira yasal düzenlemenin olmaması finansal teknoloji inovasyonları ve yatırımları açısından da bariz bir çekimserlik yaratır nitelikteydi. Yerel Hukuk açısından piyasa dalgalanmaları, manipülasyon riski, dolandırıcılık, piyasada yaşanılan suistimaller, vergi ve maliye politikalarındaki belirsizlik…vs hususların bir nebze de olsa azalmasının yanı sıra; global boyutta da ülkemizin finansal istikrar ve güvenliğin sağlanması açısından da ilgili kanun önem teşkil edecektir. Takdir edersiniz ki yasal güvencenin varlığı; kamu güvenliği, sağlıklı bir şekilde kripto varlıkların gelişimi ve uzun vadeli güvenli kullanımını da beraberinde getirecektir. Bu düzenlemeler ise hem sektör katılımcılarının hem de toplumun genel güvenliği ve refahı için ciddi önem teşkil etmektedir.
Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifini yakınen incelemeden öncesinde; teklifin var oluşunda MASAK’ın Financial Action Task Forse (FATF) üye olması ve FATF’nin 2021 Kasım Raporu, Türkiye ve dünya çapında büyük yankı uyandıran kripto varlık dolandırıcılığı olan Thodex olayı, Fig Coin vurgunu, 21 ilde operasyona konu olan Smart Trade Coin dolandırıcılığı, Türkiye’nin gri listeden çıkarılma isteği, yüksek enflasyon ile kripto varlıkların tercih edilirliğinin gün geçtikçe artması, DAEŞ gibi birçok terör örgütüne finans aracı olarak kripto varlıkların kullanılması, kara para aklama…vs gibi durumlar önemli etkendir.
İlgili Kanun teklifi ile birlikte; 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunun 3,13,46,74,99,101,103 ve 130. Maddelerinde değişiklik yapılması ve kanuna yeni maddelerin eklenmesi öngörülmektedir. Teklif genel itibariyle kripto varlık hizmet sağlayıcıları ile müşteriler arasındaki ilişki, kripro varlık hizmet sağlayıcıların kurulabilmesi için birtakım gereklilikler ve de faaliyetlerin başlanması hususunda gerekli olan SPK izni, SPK ve TÜBİTAK arasındaki bu anlamdaki etkileşim, kripto varlık hizmet sağlayıcıların bankalar nezdinde tutulan müşteri nakitlerinin hizmet sağlayıcılarının malvarlığından ayrı tutulması, kitle fonlama platfomlarının ve kripto varlık hizmet sağlayıcıların Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğine üye zorunluluğu, kripto varlık hizmet sağlayıcıların denetimi ve uygulanacak olan yaptırımlar, izinsiz kripto varlık hizmeti sağlama faaliyetlerine yönelik hapis ve adli para cezası, hukuka aykırı faaliyetler, teslim yükümde temerrüde düşme, teknik arıza, operasyonel hata…vs hallerinde zarardan sorumluluk, piyasa bozucu eylemler, bilgi suiistimali hallerinde internet aracılığıyla yapılan paylaşımlarda erişimin engellenmesi, platform gelirlerinin %1 SPK ve %1 TÜBİTAK bütçesine ödenmek sureti ile kamu payı alınması,..vs gibi nice konular yer almaktadır.
Bundan sonraki kanun teklifinde yer alan her husus hukuki bağlamda ayrıntılı olarak alınacaktır. Genel itibariyle yorum yapmak gerekirse; yerel yasal düzenlemenin varlığı, kripto sektöründeki hukuki belirsizliği azaltacağından bu anlamda yatırımcıların korumasını güçlendirecek ve de teknolojik inovasyonunu teşvik edecektir.
Avukat – Betül AKÇA
