Kripto varlık borsaları, dijital varlıkların alım-satım işlemlerinin yapıldığı platformlar olmalarından ve işlevleri bakımından kullanıcılara geniş seçenekler sunmalarından ötürü kripto varlık endüstrisi için ciddi anlamda büyük bir öneme sahiplerdir. Zira kripto varlık borsaları; dijital varlıklar ile ticareti sağlama, likidite, güvenlik, eğitim ve müşteri desteği gibi birçok çeşitli hizmetler sunarak kripto varlık ekosisteminin sağlıklı bir şekilde ilerlemesine katkıda bulunmaktadır. Bu tür hizmetlerin kalitesi ve kapsamı ise yatırımcıların deneyimini ve de kripto endüstrisinin gelişimini doğrudan etkilemektedir.
Peki kripto endüstrisinin gelişimini doğrudan etkileyen ve adeta kripto endüstrisinde devrim niteliği taşıyan ilk kripto varlık borsası hangisidir?
İlkler; her daim yeniliklerin, keşiflerin ve dönüşümlerin başlangıç noktaları olmalarından ötürü büyük ilgi ve merak uyandırır. Zira ilklerin sunduğu yenilikler, karşılaştıkları zorluklar ve elde etmiş oldukları başarılar hem tarihsel hem de eğitimsel olarak önemli dersler sunmakla kalmayıp, yeni bir ekol oluşturur nitelik taşır. 2010 yılında ise Bitcoin’in fiat para birimleriyle işlem görebileceği ilk borsa olan BitcoinMarket.com, Bitcoin’in gerçek değerinin belirlenmesine ve kripto varlık ticaretinin yaygınlaşmasına önemli bir katkı sağlayarak bu anlamda kripto endüstri tarihindeki devrim niteliğinde ilk ve en önemli adımını atmıştır. Bu nedenle de BitcoinMarket.com’un kripto varlık endüstrisindeki rolü ve etkisi kripto varlıkların gelişimi noktasında önemli bir mihenk taşı olarak nitelendirmemizde herhangi bir beis görmemekteyiz. BitcoinMarket.com platformu henüz daha mevcut değilken; kullanıcılar Bitcoin’e ulaşabilme yöntemi olarak yalnızca internet üzerindeki forumları veya internet aktarmalı sohbet platformları kullanmaktaydı. Bu tür olgular ise kullanıcılara kripto endüstrisinde güvenilir depolama veya emanet platformu hizmeti sağlamadığından ötürü kripto endüstrisi 2010 yılının Mart ayına kadar ciddi anlamda yavaş ilerleme kaydederek gelişimini sürüdürmekteydi.Bitcoinmarket.com ise bu anlamda yalnızca mevcut durumların ötesine geçmekle kalmayıp aynı zamanda yeniliğe ve hızlı ilerlemeyi sağlayarak kripto endüstrisi için daha sürdürülebilir bir geleceğe ulaşabilmek saikiyle önemli bir araç haline de gelmiştir.
Bitcoinmarket.com’u bu anlamda daha detaylı inceleyecek olursak; ilk olarak Bitcointalk forum üzerinde “dwdollar” isimli bir kullanıcı tarafından 15 Ocak 2010 tarihinde tanıtılan bu site, “Bunun için büyük planlarım var; ancak hala yapacak çok işim var. Bu insanların birbirleri ile Bitcoin alıp satabilecekleri gerçek bir piyasa olacak” ifadesi ile duyurulmuştur.BitcoinMarket.com tam anlamıyla Bitcoin ile Amerikan Doları arasında ticaret yapabilen ilk borsa olarak bilinmekte olduğundan; işbu borsa Bitcoin’in piyasa değerinin belirlenmesinde, kripto varlıkların daha geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşarak benimsenmesinde, kripto endüstrisinin şekillenmesi ve genişlemesinde ciddi faydalar sağlayarak kripto endüstrisinin gelişiminde önemli bir zemin hazırlamıştır. Ancak, kripto endüstrisinde bu denli ciddi fayda sağlamışken; BitcoinMarket.com adlı borsa kuruluşundan tam 4 yıl sonra düzenleyici zorluklardan ve piyasa koşullarından ötür kapanma kararı almak durumunda kalmıştır.
BitcoinMarket.com’un kapanma kararından sonra başlattığı ekol ve misyon neticesinde ise günümüzde varlığını sürdüren birçok yeni ve gelişmiş küresel, yerel, Dezentralize (DEX) veyahut niş kripto para borsaları kurulmuştur. Yeni kurulan borsalar ise kripto varlıkların ticaretini daha güvenli ve daha gelişmiş kılarken; bir yandan da kullanıcılarını korumayı da hedefler hale gelmiştir.
Ülkemizde ise borsaların yani kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kripto varlıkların ticaretini daha güvenli, daha gelişmiş ve daha kullanıcı odaklı hizmet dahilinde sunmalarını sağlamak amacıyla; bilindiği üzere 7518 sayılı “Sermaye Piyasası Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanunla birlikte; ülkemizde faaliyet gösteren veya gösterecek olan kripto varlık hizmet sağlayıcıları yani kripto varlık borsaları 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu (Kanun) kapsamında SPK’nın düzenleme ve denetimi altına alındılar. İşbu kanun çerçevesinde ise 02.07.2024 tarihi itibarıyla kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyetini yürüten ve yürütmeye devam etme iradesi olan hizmet sağlayıcılarının 02.08.2024 tarihine kadar, https://spk.gov.tr/duyurular/basin-duyurulari/2024/kripto-varlik-hizmet-saglayicilara-iliskin-duyuru’ da yer alan bilgi, belge ve açıklamalar ile birlikte yazılı olarak SPK’ya bildirmeleri zorunlu kılınmıştır. Diğer yandan ise tasfiye sürecine girecek kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kendi kullanıcılarının hak ve menfaatlerini herhangi bir zarara uğratmaksızın 02.10.2024 tarihine kadar tasfiye kararı almaları zorunlu kılınmıştır.
Sonuç olarak; kripto endüstrisinde yaşanılan teknolojik gelişmeler, kripto varlıklara yönelik meydana gelen yasal regülasyonlar, kullanıcı ihtiyaçları veyahut kripto varlık piyasası dinamiklerinin değişimi BitcoinMarket.com’un öncü olduğu nice kripto varlık borsalarının çalışma disiplinlerini veyahut faaliyet çerçevelerini ilk günden bu yana ne şekilde değiştirebileceğini ve etkileyebileceğini bu gelişme ile somut bir şekilde görmüş bulunmaktayız.
Avukat – Betül AKÇA
